Édouard Manet…..
De laatste paar dagen ben ik bezig met een autobiografie van de schilder Édouard Manet (1832-1883). Hij was een vernieuwer in zijn tijd. En dat heeft hij geweten ook: Manet heeft heel wat kritiek over zich heen gekregen door de gevestigde orde van zijn tijd.
Édouard Manet (1832-1883)
Het is een lang verhaal om het hier allemaal op te schrijven. In het kort komt het hier op neer: men was in die tijd gewend te schilderen volgens een bepaald geïdealiseerd beeld, afkomstig uit de antieke wereld en verder gestoeld op ideeën die zijn ontstaan in de Renaissance. Deze “mengelmoes” van idealen resulteerde in een verstarde manier van afbeelden volgens romantische en idealistische principes. De menselijke vorm werd geïdealiseerd en vele schilderijen waren historiestukken of mythologische stukken volledig ontdaan van de werkelijkheid. En deze werkelijkheid was precies waar het Manet om ging. Hij begon, tegen de heersende mode in, mensen af te beelden van de straat. De gewone mens in zijn normale dagelijkse situaties. Ook zijn verfbehandeling was anders dan anders: de dimensionaliteit en het perspectief werd door Manet volledig anders geïnterpreteerd. Zijn doeken werden door zijn manier van schilderen “platter”, zodat je als kijker meer geconfronteerd werd met het schilderij zelf dan met de ruimtelijke afbeelding die was geschilderd. Verschillende van zijn werken monden uit in grote schandalen. Een van de bekendste “schandalen” is wel het werk dat hieronder is afgebeeld: Le Déjeuner sur l’Herbe ook wel bekend als De Picknick. Het is een groot werk (rond de 2 x 3 meter) waarbij een gewone Parijse vrouw naakt zit bij twee gewone heren in een park aan de picknick. Naakten schilderen was in die tijd niet erg, als het maar was ingebed in een historische of mythologische setting. Manet deed dit niet en het werk resulteerde in een enorm schandaal.
(Klik op de afbeelding voor een vergroting)
Rondom Édouard Manet groeide een groep schrijvers en schilders die streefden naar de uitbeelding van de gewone maatschappelijke realiteit zoals die zich aan hen voordeed. Onder hen bevonden zich o.a. Edgar Degas, Claude Monet, Charles Baudelaires (poëet), Henri Fantin-Latour, Emile Zola (schrijver), Auguste Renoir, Alfred Sisley en verscheidene andere bekende personages. Het pionierswerk van Manet zou uitmonden in de impressionistische stroming in de schilderkunst en het naturalisme in de Franse literatuur.