Over schilderen en stillevens………
(een kort gesprek met Sietse Jonker)

In het atelier van Sietse Jonker staat voor de schildersezel, op een tafel, een opstelling van een stilleven. De opstelling bestaat uit een paar porseleinen voorwerpen.

“Eigenlijk probeer ik een opstelling te maken die er niet al te gemaakt uitziet, maar die op het uiteindelijke schilderij toch een geordende harmonie moet gaan worden. Dat valt niet altijd mee en soms ben ik dagen in de weer met allerlei voorwerpen hier in huis. Zo nu en dan komt er weer wat bij of wordt er weer wat weggehaald totdat ik tevreden ben. Meestal heb ik qua opstelling een vaag idee van wat ik wil, maar om dat ‘vage idee’ een concrete vorm te geven, is best moeilijk. Een goede compositie is uiterst belangrijk in een stilleven. Het opzetten van een goede compositie is een uitdaging op zich.”

“Enige tijd terug, was ik meer bezig met het schilderen van surrealistisch werk. Dat evolueerde later in meer magisch realistisch werk. Achter deze werkstukken had ik een complete filosofische wereld verborgen en eigenlijk hing daar een bepaalde zwaarte omheen. Er moest voortdurend een mysterie gepresenteerd worden. Soms voelde ik me meer filosoof dan schilder. Toen ik echter een opdracht kreeg voor het schilderen van een stilleven ben ik eigenlijk wat in dat fenomeen blijven hangen. Naar aanleiding van de vrijheid die ik hierbij ervaarde, ben ik vanaf dat moment gefascineerd begonnen met het thema stilleven. Het hele leven is voortdurend aan verandering onderhevig, dus een kunstschilder moet soms ook durven te veranderen. Dit betekent het oude verlaten en nieuwe wegen in slaan. Pradoxaal genoeg is dit ‘nieuwe’ bij mij het schilderen van het ‘oude’ fenomeen ‘stilleven’ geworden. Het beviel me wel iets te schilderen zoals het gewoon voor je staat. Met name dat rustige en stille, sprak me erg aan. Het schilderen zonder al te veel toeters en bellen vond ik mooi. Ik kan erg genieten als het daglicht diffuus over de voorwerpen ‘glijdt’ en prachtige zachte eigen- en slagschaduwen tot stand brengt. Eén van mijn ontdekkingen is, dat in het eenvoudige meestal de grootste schoonheid verborgen ligt.”

“Veel mensen realiseren zich niet dat je uiteindelijk toch streeft naar het verbeelden van de abstracte kwaliteiten in een stilleven ook al ben je vrij realistisch en ambachtelijk aan het werk. Het is net als met muziek. Muziek brengt altijd een sfeer en een gevoel met zich mee, iets abstracts dat niet zo maar te benoemen valt. Zoiets moet een schilderij ook met zich mee brengen. Niet elk voorwerp dient dus afzonderlijk in een stilleven uitgewerkt te worden. Voorop staat uiteindelijk de ruimtelijke éénheid en, met name, de sfeer van het schilderij als geheel. De betekenis van een stillevencompositie ligt dan ook niet zozeer in het gebruik van bescheiden, alledaagse of oude rekwisieten, maar, naar mijn mening, veeleer in de meditatieve stemming die van het stilleven uitgaat. Er moet “ruimte” in het schilderij zitten, letterlijk en figuurlijk. Als kunstschilder probeer ik als het ware het ongeziene, het niet-zichtbare, juist zichtbaar te laten worden. De lat ligt dus vrij hoog. Dat moet ook, want anders verzand je al snel in allerlei maniertjes en automatismen. Er moet een éénheid tot stand komen tussen techniek en visie. Persoonlijk moet ik het begin van elk schilderij iedere keer weer als iets nieuws ervaren. Hierdoor blijf ik voortdurend op mijn hoede en blijft ieder kunstwerk een uitdaging.”

“Schilderen is en blijft een bijzondere kunstuiting en ik put altijd veel inspiratie uit wat andere schilders, in het verleden en het heden, hebben gedaan. Ik kan wel favoriete schilders gaan opnoemen, maar ik denk dat dat een hele lijst zal gaan worden. Door alle tijden heen zijn vakbroeders met veel moois bezig geweest en ik kan daar erg van genieten en ook veel van leren. Bovendien is mijn geloof in God een onuitputtelijke inspiratiebron om voortdurend scheppend bezig te zijn. Zoals God lol heeft gehad in het scheppen van de wereld, zo heb ik lol in elk schilderij dat ik maak. Het is eigenlijk heel eenvoudig, het creëren zit gewoon in me. Ik vind dat het christelijk spirituele aspect van een schilderij niet afhankelijk hoeft te zijn van concrete christelijke symboliek. Juist de door God ontworpen aspecten als licht, kleur, vorm, etc. spreken voor zich om tot een schoonheid te komen in een schilderij, die onlosmakelijk verbonden is met de Schepper zelf. Zo is elk schilderij, als het ware, een vorm van aanbidding voor mij.”

“Al met al ben ik lekker bezig met schilderen en als de maker geniet tijdens het ontstaansproces van een kunstwerk, vindt dat zeker zijn weerga bij de uiteindelijke toeschouwers.”